100 АТАКЛЫ БОНДЮГАЛЫ. РИЗА ГАЗИЗОВ.
Газизов Ризаетдин Сәлахетдин улы (Риза Газизов) - танылган татар теле Белгече, лексикограф, рус һәм татар телләре буенча күп санлы дәреслекләр һәм методик кулланмалар авторы.
Ризаетдин Сәлахетдин улы Газизов 1894 елның 28 августында Турай авылында мулла гаиләсендә туа. Гражданнар сугышы ветераны, Казан Татар укытучылар мәктәбен тәмамлаган. 1920 еллар башында Татарстан мәктәпләрендә һәм югары уку йортларында тел белемен тәэмин итүгә юнәлдерелгән фәнни-педагогик эшчәнлеккә актив кертелә. Башка галимнәр белән берлектә «рус теле грамматикасы белән чагыштырганда татар теле грамматикасы», «рус теленең гамәли чагыштырма грамматикасы тәҗрибәсе», «рус һәм татар телләренең грамматик үзенчәлекләрен чагыштырмача яктырту тәҗрибәсе», «татар һәм рус телләренең чагыштырма грамматикасы»китаплары чыгарыла. Татар, рус, рус һәм татар телләрен чагыштырма-типологик анализлауга моңа кадәр беркем дә алынган нәтиҗәләрне методик интерпретацияләү ягыннан килмәде. Галим ярдәмендә эшләнгән таблицалар, күнегүләр күрсәтте, дип сопоставление кулланылырга мөмкин һәм берсе буларак, методик алым укыту. Аның грамматикасы татар һәм рус телләрен халык буларак өйрәтүче укытучылар өчен бик файдалы булды, әмма рус һәм төрки телләрнең казанышларын, шулай ук рус һәм татар телләрен халык буларак укыту методикасы өлкәсендәге тикшеренүләрне исәпкә алып төзелгән алдагы чагыштырма грамматикалар өчен алдан уйланылган һәм системалаштырылган база булды.
1939 елда тел, әдәбият һәм тарих институтында (Хәзерге вакытта Тел, әдәбият һәм сәнгать институты). Галимҗан Ибраһимов (ТР ФА) тел бүлеге ачылды, ул лексикографлар төркемен үз эченә ала. Лексикография бүлеге башлыгында Р.С. Газизов торды. М.Корбангалеев, и.Кулеев, Н. Исәнбәт, Г. Ишмөхәммәтов, М. Гыймадиев белән яисә аның җитәкчелегендә төзелгән һәр ике телле сүзлек диярлек практик кулланма һәм тикшеренүләр булып тора.
Р. С.Газизов Бер үк вакытта тәрҗемәләр белән дә шөгыльләнә (1927 елдан алып 1975 елга кадәр), рус һәм татар телләрен, чагыштырма грамматикасын, шулай ук тәрҗемә методикасын яхшы белә иде. Аның барлык мәкаләләрендә дә диярлек тәрҗемәнең гомуми мәсьәләләре: укучыларны күчерү процессы үзе, тәрҗемәчелек һәм тәрҗемәченең иҗади индивидуальлеге проблемалары һ. б. кагыла.
Р.С. Газизов мәктәпкә татар һәм рус телләрен өйрәнү өлкәсендә, лексикография өлкәсендә бөтен зур эшчәнлек алып бара: Алабуга өязенең Турай мәктәбендә, Биектау районының Мүлмә урта мәктәбендә, Казан авыл хуҗалыгы техникумында, Казан дәүләт университетында, Казан педагогика институтында рус һәм татар телләрен укыта. Тупланган тәҗрибә нигезендә Риза Сәлахетдин улы «Совет мәктәбе» журналында халык буларак татар һәм рус телләрен укыту методикасына багышланган 30дан артык мәкалә бастыра. Күп еллар дәвамында ул Татарстан Мәгариф министрлыгы каршындагы халык мәгарифе инспекторы булып эшли, г.Тукай исемендәге Тел, әдәбият һәм тарих институтының гыйльми секретаре була. Г. Ибраһимов, СССР Фәннәр академиясенең Казан филиалы.