Нинди очракларда бала ятим балалар өчен оештырылырга мөмкин
Ятим балалар өчен оешмаларга ятим балалар һәм ата-ана каравыннан мәхрүм калган балалар күзәтчелегенә бирелә торган социаль хезмәтләр күрсәтүче белем бирү, медицина оешмалары һәм оешмалар керә.
Моннан тыш, үлем ата-аналар, балалар калырга мөмкин, аларны караудан башка түбәндәге очракларда:
– ата-ана хокукыннан мәхрүм итү яки ата-ана хокукларын чикләү;
- ата-аналарны эшкә сәләтсез дип тану;
– ата-аналарның авырулары;
- ата-аналар булмау;
– ата-аналарның балаларны тәрбияләүдән яисә аларның хокукларын һәм мәнфәгатьләрен яклаудан читләшүләре, шул исәптән ата-аналарын үз балаларын мәгариф, медицина оешмаларыннан, социаль хезмәтләр күрсәтүче оешмалардан, башка шундый ук оешмалардан алудан баш тартулары;
- ата-аналарның тормышына яки сәламәтлегенә куркыныч тудыручы яисә аларның нормаль тәрбиясенә һәм үсешенә комачаулаучы шартлар тудырганда яисә гамьсезлеге турында;
- башка очракларда ата-ана тәрбиясеннән мәхрүм калган очракта.
Шулай ук балалар, әгәр ата-аналар, уллыкка алучылар яки опекуннар яки Попечительләр (алга таба - законлы вәкилләр) җитди сәбәп аркасында балаларга карата үз вазыйфаларын үти алмаса, ятим балалар өчен вакытлыча оешмага урнаштырылырга мөмкин (РФ Гаилә кодексының 155.1 ст.2 п.).
Ата-ана тәрбиясеннән мәхрүм калган балаларны ачыклау, ятим балаларны исәпкә алу һәм оештыру белән опека һәм попечительлек органнары шөгыльләнә (РФ Гаилә кодексының 121 ст.1 п.).
Ятим балалар өчен оештыруга бала урнаштыру опека һәм попечительлек органы акты нигезендә гамәлгә ашырыла. Ата-ана тәрбиясеннән мәхрүм калган балалар, әгәр баланы шунда ук гаиләгә урнаштыру, шул исәптән алдан опека яки попечительлек урнаштыру мөмкин булмаса, ятим балалар оешмасына урнаштырыла. Мондый оешмаларда балаларны уллыкка алу, аларга опека (попечительлек) билгеләү, тәрбиягә бала алган (патронат) гаиләгә урнашу мәсьәләсен хәл иткәнче вакытлыча тору күздә тотыла.
Ятим балалар өчен оешмага вакытлы урын, нигезле сәбәп аркасында законлы вәкилләр үз вазыйфаларын үти алмаган чорда, законлы вәкилләр гаризасы буенча, шулай ук 10 яшькә җиткән баланың фикерен исәпкә алып, опека һәм попечительлек органы, ятим балалар өчен оешма һәм баланың законлы вәкиле арасында төзелгән килешү нигезендә гамәлгә ашырыла.
Моның өчен нинди сәбәп булуы турындагы мәсьәләне опека һәм попечительлек органы хәл итә. Ятим балалар, опекуннар яки Попечительләр оешмасында күзәтчелек астына алынган балаларга билгеләнми. Мондый балаларны тәрбияләү, тәрбияләү һәм укыту, шулай ук аларның хокукларын һәм законлы мәнфәгатьләрен яклау буенча бурычлар күрсәтелгән оешмаларга йөкләнә.